احمد عباسی - عمر کوتاه بنگاه‌داری در ایران یک نقیصه بزرگ، عمومی و البته تاسفباراست.
اینکه چرا عمر بلند بسیاری از شرکتها و کسب وکارهای کوچک و بزرگ در غرب و حتی شرق دنیا که به چندین قرن میرسد، به ایران سرایت نکرده است، حدیث مفصلی است که درباره آن بسیار گفتهاند و میگویند.
قدر مسلم آنکه زودمرگی شرکت‌داری ایرانی همچنان پابرجاست و فرزندان کمتر پیشه پدران را دنبال میکنند. از همین رو تعداد بنگاههای بالای صد سال در ایران که با گذر از دههها فرود و فراز، پایا و مانا هستند، به تعداد انگشتان یک دست هم نمیرسد.
دیروز خبر فوت محمد تقی توکلی، کارآفرین و مالک کبریتسازی توکلی بار دیگر توجه برخی را به این عارضه متوجه کرد که چه باید کرد تا شمار عمر شرکتها طولانیتر شده و در نتیجه تجربیات از نسلی به نسل دیگر انتقال یابد. چه گونه باید با خطرات و دشواریها و موانع جنگید وتاب آورد و ماند و ادامه داد؟
بگذریم. بیایید به احترام خانواده توکلی که کسب وکار کبریت سازی خود را به صد سالگی رسانده و تحویل نسل سوم دادند، کلاه از سر برداریم . برای تقی توکلی که در قفقاز با تولید کبریت آشنایی پیدا کرده بود و در سال ۱۲۹۷ یعنی یک قرن پیش نخستین کارگاه و کارخانه تولید کبریت در ایران را راه‌اندازی کرد و نیز پسرش محمدتقی که تحصیلکرده آمریکا بود و بعد از پدر، سکان هدایت کارخانه را تا دیروز دردست داشت.
کبریت توکلی برند شناخته شدهای است؛ امروزه با وجود استفاده کمتر از کبریت در خانهها و فروشگاهها، هنوزهم درهمه مغازهها عرضه میشود و صادرات منطقهای هم دارد. برندی که در سالهای اخیر بدلیل افت فروش، تنها با نشان یک اسب بر قوطی کوچک کاغذی و با جمله معروف "کبریت بی‌خطر" در همه جا حضور دارد، برای نسلهای پیاپی، یک نوستالژی، یک خاطره و یک نام آشناست.
یادشان گرامی.
