نگاهی به ماجرای ساخت قلعه ترامپ در لهستان

يکشنبه،۲۳ دي ۱۳۹۷ - ۱۴:۳۰

ورشو به درخواست ایالات متحده قرار است نشستی را برای اعمال فشار بر تهران، میزبانی کند. مقامات لهستانی از واشنگتن درخواست کرده‌اند که پایگاهی دائمی در این کشور ایجاد کند. پایگاهی که عنوان آن قلعه ترامپ است.

نگاهی به ماجرای ساخت قلعه ترامپ در لهستان

مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، روز جمعه گفت که در 13 و 14 فوریه (24 و 25 بهمن) در ورشو پایتخت لهستان، نشستی با تمرکز بر ثبات، صلح و آزادی و امنیت در منطقه خاورمیانه و رفع تهدید ایران برگزار خواهد شد. اما چرا این نشست در محلی غیر معمول مانند ورشو برگزار می شود؟
اینکه روابط دونالد ترامپ با آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، ترزا می نخست‌وزیر بریتانیا، و جاستین تردو نخست‌وزیر کانادا از ابتدا خوب نبود بر کسی پوشیده نیست حتی روابط به ظاهر گرم او با امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه، هم اخیرا به سردی گراییده است. یک ماه پیش، دونالد ترامپ پس از ترک زودهنگام نشست سران «جی 7» در کانادا به منظور دیدار با رهبر کره شمالی، پس از انتقاد شدید از جاستین تردو، امضای خود را از بیانیه پایانی این نشست پس گرفت.
اما دلیل برگزاری این نشست در لهستان و نه در کشور هایی مانند انگلیس، فرانسه یا آلمان که متحدان سنتی آمریکا هستند این است که اکنون دولت لهستان اکنون توسط راست گرایان افراطی و پوپولیست اداره می شود، علاوه بر اینکه لهستان متحد قدیمی ایالات متحده است دولت جدید این کشور روابط بهتری با ترامپ نسبت به قدرت های اصلی اروپایی مانند آلمان و فرانسه دارد.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا به روشنی از لهستان به دلیل حمایت از خروج آمریکا از توافقنامه هسته ای تمجید کرده است بنابر این نشست ورشو حامل یک پیام مهم است؛ این که کشور هایی که دارای نگاه همسو با واشنگتن در خصوص معاهده هسته ای هستند می توانند در مورد حل دیگر مسائل منطقه خاورمیانه شریک آمریکا باشند. 
اعلام خبر برگزاری این نشست با واکنش منفی وزیر امور خارجه ایران و معاون او روبرو شد. وزیر امور خارجه کشور مان در توییتر نوشت که «جهت یادآوری به میزبان ؛ شرکت‌کنندگان همایش ضدایرانی: کسانی که در آخرین نمایش ضدایرانی آمریکا شرکت کردند یا مرده‌اند یا سیاه‌رو شده‌اند و یا به حاشیه رانده شدند. و ایران قوی‌تر از همیشه است. دولت لهستان نمی‌تواند این ننگ را پاک کند: در حالی که ایران لهستانی‌ها را در جنگ جهانی دوم نجات داد این کشور اکنون میزبان یک سیرک درمانده ضدایرانی شده است.»
با این حال یاسک چاپوتویچ وزیر خارجه لهستان، واکنشی در مقابل این اظهارات از سوی تهران نداشته است. چاپوتویچ در بیانیه ای اعلام کرده که با وجود آن که کشورش از تلاش های اتحادیه اروپا برای حفظ قرارداد هسته ای با ایران حمایت می کند، اما این توافقنامه ایران را از فعالیت های بی ثبات کننده در منطقه باز نخواهد داشت. در واقع دولت پوپولیست لهستان تلاش کرده با حفظ موقعیت در اتحادیه اروپا از آمریکا نیز حمایت کند. 
اما دلیل اصلی این مواضع از سوی مقامات لهستانی در خواستی است که این کشور از رئیس جمهور آمریکا دونالد ترامپ دارد. آمریکا 900 نیروی مسلح در قالب نیرو های ناتو در لهستان دارد و ورشو از واشنگتن درخواست کرده که پایگاهی دائمی در این کشور برای مقابله با خطر نفوذ روسیه ساخته شود.
این در حالی است که ترامپ که ناتو را پیمانی منسوخ نامیده بود. او سال 2018 به دفتر مرکزی تازه ناتو در بروکسل آمد و از دیگر اعضای آن خواست برای امنیت خودشان بیشتر هزینه کنند. ترامپ گفت: «23 کشور از 28 عضو ناتو هنوز پولی را که باید بدهند نمی‌دهند و مبلغی را که باید برای دفاع از خودشان هزینه کنند نمی‌کنند.»
دونالد ترامپ، چهار ماه پیش رسما اعلام کرد که لهستان به آمریکا پیشنهاد بیش از دو میلیارد دلار برای ساخت یک پایگاه دائم نظامی در خاک این کشور را داده است. در همان کنفرانس خبری در کاخ سفید، آندژی دودا، رئیس جمهوری لهستان پیشنهاد داد در صورت توافق آمریکا برای ساخت این پایگاه، لهستان نام آن را «قلعه ترامپ» خواهد گذاشت.
پنتاگون اعلام کرده که تا دو ماه آینده نتیجه بررسی‌های خود را برای ساخت این پایگاه اعلام خواهد کرد. دلیل اصلی پیشنهاد لهستان آن است که دو سوم از تجهیزات نظامی‌ لهستان متعلق به زمان جنگ سرد است و این کشور برای به روز کردن توان نظامی‌اش نیازمند آمریکا است.
در بهار امسال، لهستان بزرگترین قرارداد تسلیحاتی تاریخ خود را با شرکت ریتیون، یکی از بزرگترین تولید‌کنندگان تجهیزات نظامی آمریکا منعقد کرد. این قرارداد 4.7 میلیارد دلاری جهت خرید دو سامانه دفاعی موشکی پاتریوت است که در سال 2022 تحویل این کشور داده خواهد شد.
درخواست لهستان برای ساخت یک پایگاه دائمی با هشدارهایی از سوی روسیه روبرو شده است. یک سناتور روسی در واکنش به این موضوع به واشنگتن اگزماینر گفت: ایجاد یک پایگاه دائمی در لهستان به سرعت به یکی از اهداف نظامی روسیه تبدیل می شود.
فرانتس کلینتویچ، یکی از اعضای شاخص پارلمان روسیه گفت که این پایگاه بلافاصله توسط روسیه مورد هدف قرار می گیرد. کلینتویچ تاکید کرد اگر یک تأسیسات نظامی در قلمرو لهستان ایجاد شود، بلافاصله به یک هدف برای حمله تبدیل خواهد شد. این قوانین جنگ است.
او گفت که ایجاد قلعه ترامپ یک گام غیر مسئولانه خواهد بود که تنها باعث افزایش تنش در منطقه خواهد شد. او پیشنهاد لهستان را خطرناک دانست و تاید کرد که این کار از لحاظ اقتصادی ناعادلانه است.
با توجه به هشدار های روسیه این احتمال وجود دارد که ترامپ به دلیل روحیه تاجر مسلکی که دارد هرگز در خواست لهستان را نپذیرد. از سوی دیگر با این اتفاقات موقعیت لهستان در اروپا نیز تضعیف می‌شود و می‌توان گفت ورشو در واقع روی اسب مرده شرط بندی کرده است.

گفتنی است ایران در زمان جنگ جهانی دوم میزبان بیش از 150 هزار پناهنده لهستانی بوده است.

مهاجرت لهستانی‌ها به ایران پیرو جنگ دوم جهانی روی داد که با وجود بی‌طرفی ایران، مسائل و مشکلات اقتصادی و اجتماعی زیادی برای ایران به همراه داشت. در طی سال‌های ۱۳۲۰ الی ۱۳۲۳ خورشیدی بیش از ۱۵۰ هزار نفر از لهستانی‌ها برای مهاجرت به اسرائیل و آفریقا، از کشور اتحاد جماهیر شوروی وارد خاک ایران شدند.

نگاهی به ماجرای ساخت قلعه ترامپ در لهستان

در آن زمان ایران خود با قحطی و کمبود مواد غذایی، نابسامانی سیاسی و اقتصادی در اثر اشغال کشور و … مواجه بود. با این وجود ایرانیان علی‌رغم مصائبی که داشتند از میهمان نوازی دریغ نکردند. وزیر مختار لهستان – کارل بادر – در نامه‌ای به استاندار خراسان از این رفتار ایرانیان چنین یاد می‌کند: «نیات خیرخواهانه جنابعالی نسبت به هم میهنان من، مهاجران لهستانی، تأثیر عمیقی بر من بخشیده‌است. طبق گزارش‌هایی که به من رسیده، جنابعالی از روی کمال مرحمت یک دستگاه عمارت بزرگ را در اختیار اطفال یتیم لهستانی گذارده‌اید که در آنجا آنها نگهداری شوند. من از صمیم قلب از مراحم خیرخواهانه و نوع پرستانه جنابعالی متشکرم و اطمینان می‌دهم که لهستانی‌ها برای همیشه کمال امتنان را از جنابعالی خواهند داشت» نامه نمایندگان مهاجران لهستانی به دولتمردان ایرانی نیز حکایت از وجود چنین روحیه‌ای دارد: «در این موقع که پناهندگان لهستانی بعد از سه سال اقامت در خاک پاک کشور شما از این سرزمین عزیمت می‌کنند، اینجانبان از آن جناب تمنا داریم که بهترین تشکرات صمیمانه ما را در مقابل میهمان نوازی و پذیرایی دوستانه که از طرف آن جناب و کلیه اولیای امور ایرانی و عامه مردم به عمل آمده، قبول فرمایند. این حسن میهمان نوازی و پذیرایی و همچنین تمام اقدامات و توجهاتی که از طرف اولیای کشوری و لشکری ایران به عمل آمده هیچگاه از خاطره ملت لهستان پاک نخواهد شد. تمام ماها که در وطن شما زندگانی کرده‌ایم بهترین یادبودها را از آن حفظ خواهیم کرد. ما نه تنها با قلبی مملو از امتنان ایران را ترک می‌کنیم بلکه بهترین ادعیه صمیمانه خود را برای سعادت و ترقی کشور شما و ملت ایران نثار می‌کنیم.

با وجود آنکه طبق قرارداد و توافق با دولت ایران قرار بود مهاجرین (اعم از سرباز و افراد عادی) هرچه زودتر از ایران خارج شوند، ولی به دلایل متعدد از جمله بیماری، مشکلات ملی و اشتغال آنان آهنگ خروج بسیار کند گردید. از دهم مردادماه ۱۳۲۱ بتدریج خروج آن‌ها آغاز شد و پایگاه اصلی خروج آن‌ها شهر اهواز بود. مهاجرین از بندر انزلی، تهران، اصفهان و مشهد عازم اهواز شدند ولی با این حال ۳۰۰ نفر از آنان در ایران ماندند و با ایرانیان تشکیل خانواده دادند.