پایتخت ایران دیروز ( جمعه ) شانزدهم شهریور، میزبان روسای جمهوری ترکیه و روسیه بود. اجلاس سه جانبه تهران با ورود هواپیمای ' رجب طیب اردوغان' رییس جمهوری ترکیه و 'ولادیمیر پوتین' رییس جمهوری روسیه به فرودگاه مهرآباد به طور رسمی آغاز شد.
این نشست در آستانه اقدام ارتش سوریه برای آزادسازی استان 'ادلب' از دست تروریست ها برگزار می شود. ادلب یکی از مناطق چهارگانه کاهش تنش در سوریه است که در حال حاضر خارج از حاکمیت دولت این کشور قرار دارد.
پیش از آغاز نشست سه جانبه سران ایران، روسیه و ترکیه، پوتین و اردوغان جداگانه با دکتر روحانی دیدار و گفت و گو کردند.
بحران سوریه از جمله بحران های منطقه ای محسوب می شود که به دلیل حضور گروه ههای تروریستی و مداخله خارجی، اساسا ماهیتی بین المللی یافته، بحرانی که از سال 2011 میلادی آغاز و در یک روند فرسایشی و افزایشی، با فراز و نشیب طولی و عرضی، اکنون به نقطه تعادلی رسیده است.
اگر زمانی 90 درصد خاک سوریه در دست گروه های تروریستی قرار داشت امروز دولت سوریه بر90 درصد خاک این کشور تسلط کامل دارد و اکنون استان ادلب در شمال غربی سوریه به نقطه 'رویارویی بزرگ' تبدیل شده است.
از همان آغاز بحران سوریه، منطقه غرب آسیا در متن و حاشیه دچار در بحران های تو در تو وگسترده ای شده و انقلاب های عربی موسوم به 'بهار عربی' پاییز سیاست در غرب آسیا را رقم زده بود.
در چنین فضا، فرایند و وضعیتی، تلاش هایی برای تشکیل ائتلاف های چندجانبه مهار بحران سوریه شکل گرفت که تشکیل ائتلاف آمریکایی-عربی(نشست ژنو ) از همان ابتدا با شکست مواجه شد.
اما تشکیل اجلاس آستانه به ابتکار مسکو از بهمن ماه 1395با حضورجمهوری اسلامی ایران، روسیه و ترکیه به عنوان سه کشور ضامن آتش بس، پیشرفت های چشمگیری برای ایجاد صلح در سوریه رقم زد. با ادامه پیشرفت در صحنه عملیاتی و مهار تروریسم و نیز ایجاد درک مشترک میان سه کشور ضامن آتش بس، مسیر برای تشکیل اجلاس سه جانبه سران هموار شد.
در این چارچوب، نخستین نشست سه جانبه سران جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و ترکیه در آذر 96 با هدف بررسی روند و نتایج مذاکرات نشست های آستانه و ادامه آن در فرایندهای داخل سوریه در شهر ساحلی سوچی روسیه برگزار گردید. دومین نشست سران در آنکارا در فروردین97 نیز با هدف تداوم فرایندهای ثبات ساز تداوم یافت.
روز گذشته نیز سومین نشست سه جانبه در تهران با حضور روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه برگزار شد.
تشکیل ائتلاف های منطقه ای و بین المللی برای مهار و تحدید بحران های منطقه و بین المللی از جمله فرایندها و رویه هایی است که دولت ها به کار می گیرند تا دردرون آن دورنمایی از ثبات و صلح را برقرار سازند.
نشست سه جانبه سران سه کشور به ویژه در حالی در تهران برگزار شد که اکنون سوریه نهمین سال آغاز بحران را تجربه می‌کند و موازنه میدانی به طور چشمگیری به نفع دولت و ارتش سوریه تغییر کرده است.امکان پیگیری سیاست تغییر رژیم وبرکناری 'بشار اسد' رئیس جمهوری این کشور از طریق نظامی منتفی و تا حد زیادی غیرممکن شده است. اکنون فضای منطقه ای و بین المللی آماده پذیرش صلح فراگیر در این کشور جنگ زده و متاثر از تروریسم خواهد بود.
همچنین نقطه رویارویی دیپلماتیک و نظامی میان تروریسم و مبارزان واقعی تروریسم در استان ادلب فرارسیده است . پیش از آغاز نشست 'دونالد ترامپ' رییس جمهوری آمریکا در توییتی روز سه شنبه نوشت: «رئیس جمهور بشار اسد نباید با بی‌احتیاطی به استان ادلب حمله کند. روس‌ها و ایرانی‌ها اشتباه بزرگی می‌کنند اگر در این فاجعه انسانی بالقوه مشارکت داشته باشند. ممکن است صدها هزار نفر کشته شوند. نگذارید چنین اتفاقی بیفتد.»
این درحالی است که حدود 60 درصد مناطق استان ادلب زیر کنترل گروه های تروریستی«هیات تحریر شام»، متحد «جبهه فتح شام» است و بقیه این منطقه را سایر گروه‌های مخالف اسد در اختیار دارند.
با شکست ترویسم در ادلب دیگر باید از سوریه پسابحران سخن راند و به نظر می رسد که نشست تهران و بیانیه پایانی آن توانسته افق دوران پسابحران در سوریه را شکل دهد.
بسیاری از تحلیلگران معتقدند که بیانیه پایانی نشست تهران و مواضع روسای جمهور شرکت کننده نیز نشان می دهد بحران سوریه و دورنمای آن در تهران رقم خوده است و انتظار می رود که در ماه های آتی و پس از فروکش کردن موضوع ادلب که به نظر از وضعیتی پیچیده برخوردار است، به طور قابل توجهی حجم بحران در سوریه کاهش یابد و افق حل و فصل سیاسی را در برابر طرف‌های متخاصم در سوریه بگشاید.
پوتین درنشست تهران با اشاره به آینده سیاسی در سوریه و بهره گیری از راهکارهای سیاسی تاکید کرد؛ 'باید تاکید کنم که دولت بشار اسد کار خود را انجام داده وفهرستی از نمایندگان دولت سوریه به سازمان ملل متحد ارایه داده و حالا لازم است اپوزیسیون فهرست نمایندگان خود را تکمیل و ارایه دهد تا تهیه و تدوین قانون اساسی جدید سوریه و یافتن راه حل سیاسی برای بحران آن کشور با سرعت بیشتری صورت گیرد.'
درفرجام می توان گفت که اجلاس تهران توانسته رویکرد غربی- عربی پسا اسد را به سوریه پسابحران تغییر دهد و آنچه در افق و چشم انداز خواهیم دید،ثبات و صلح برای سوریه متحد خواهد بود.
رسانه مکتوب و آنلاین اقتصاد ایران |
