رئیس جمهوری آمریکا اردیبهشت ماه امسال از توافق برجام خارج شد و اعلام کرد در دو بازه زمانی 90 و 180 روزه تحریم ها علیه ایران را دوباره برقرار می کند.
هشدار دونالد ترامپ سبب شد برخی کشورها واردات نفت و فرآورده های نفتی و گازی را از ایران کاهش دهند اما در مقابل برخی کشورها چون هند و ژاپن نیز برای مستثنی شدن از تصمیم آمریکا رایزنی کردند؛ آنگونه که روزنامه تایمز چاپ لندن گزارش داده است، پس از واکنش شدید کشورهایی که به خرید نفت ایران وابسته هستند، دولت آمریکا مجبور شده است تا معافیت‌هایی را برای صادرات نفت ایران مدنظر قرار دهد.
در مجموع، آنچه در چند ماه اخیر درباره تحریم مجدد نفتی ایران در فضای سیاسی و رسانه ای جهان پیچید، سبب شد تا با وجود تصمیم برخی کشورها از جمله عربستان برای افزایش عرضه نفت به بازارهای جهانی، قیمت این طلای سیاه روند افزایشی خود را بپیماید به گونه ای که اکنون بر اساس اعلام وزارت نفت، قیمت نفت خام سنگین ایران از 80 دلار بابت هر بشکه عبور کرده است.
بنا بر اعلام سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) با وجود افزایش تولید اعضای این سازمان در ماه سپتامبر (شهریور- مهر) و رسیدن به تولید حدود 32.8 میلیون بشکه در روز، قیمت ها در بازارهای جهانی صعودی است و همانطور که بیژن زنگنه وزیر نفت ایران می گوید خلاء ناشی از نفت ایران در بازارهای جهانی به سادگی پر نمی شود.
نتیجه اینکه حتی کاهش صادرات نفت ایران نیز نتوانسته به پیشبرد اهداف خصمانه دولت آمریکا علیه کشورمان کمکی کند زیرا سال گذشته میانگین بهای فروش هر بشکه نفت ایران کمتر از نصف رقم کنونی بود؛ موضوعی که کارشناسان بازار انرژی در هفته های نخست خروج آمریکا از برجام بر آن تاکید داشتند و اعلام کرده بودند که حتی با کاهش صادرات نفت ایران، افزایش قیمت آن در بازارهای جهانی مانع از آن خواهد شد که آمریکا به خواسته هایش در تحریم ایران دست یابد.
اکنون و بر اساس آخرین آمارهای بانک مرکزی از دخل و خرج دولت در پنج ماهه امسال، ایران در این مدت 538 هزار و 800 میلیارد ریال از محل فروش نفت و فرآورده های نفتی درآمد داشته در حالی که طبق قانون بودجه، پیش بینی ها بر درآمد 429 هزار میلیارد ریالی استوار بود.
اهمیت این عدد در این است که میزان درآمد کسب شده از محل فروش نفت 62.4 درصد نسبت به مدت مشابه پارسال رشد دارد؛ یعنی در سال گذشته با وجود صادرات نفت بیشتر در همین مدت، دولت 331 هزار و 800 میلیارد ریال درآمد نفتی کسب کرده بود.
بخش قابل توجهی از این درآمد از محل فروش نفت خام به دست آمده است؛ امسال دولت تا پایان مرداد 442 هزار و 300 میلیارد ریال نفت خام فروخت که در مقایسه با پارسال 78.7 هزار میلیارد ریال رشد داشت.
با این حال در بخش منابع حاصل از صادرات فرآورده های نفتی و میعانات گازی، دولت 43 هزار و 200 میلیارد ریال درآمد کسب کرد که نسبت به پارسال حدود 36 درصد کاهش دارد؛ بخشی از این کاهش صادرات به راه اندازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس باز می گردد که دو فاز از آن راه اندازی شده و روزانه حدود 240 هزار بشکه میعانات گازی مصرف می کند و البته قرار است فاز سوم آن که به طور آزمایشی فعالیت می کند، در ماه های آینده به بهره برداری رسمی برسد.
با این اوصاف و با توجه به اینکه در گذشته به طور متوسط روزانه 600 هزار بشکه صادرات میعانات گازی کشور بود، راه اندازی پالایشگاه خلیج فارس سبب شده تا بخش عمده ای از خام فروشی ها به محصولات پایین دستی نفتی دارای ارزش افزوده بیشتر تبدیل شود که نتیجه آن اشتغالزایی برای جوانان کشور است.
رسانه مکتوب و آنلاین اقتصاد ایران |
