افت چشمگیر ریال در برابر ارزهای خارجی

دوشنبه،۱۲ اسفند ۱۳۹۸ - ۱۶:۵۱

افزایش قیمت ارز در بازار آزاد و صرافی‌های دولتی در این هفته کماکان ادامه یافت؛ افزایشی که با زمزمه‌های بازگشت ایران به فهرست سیاه اف ای تی اف شروع و پس از قطعیت یافتن قرارگرفتن ایران در فهرست سیاه با افزایشی انفجاری همراه شد.

افت چشمگیر ریال در برابر ارزهای خارجی

به گزارش خبرنگار ما، در بازار آزاد ارز قیمت دلار به بالای ۱۵ هزار و ۱۵ تومان رسید؛ نرخی که حکایت از افزایش بیش از دو هزار تومانی قیمت دلار در بازار آزاد از ابتدای دی ماه تا کنون دارد.

در صرافی‌های دولتی و بانکها هم در روز دوشنبه ، نرخ فروش دلار ۱۴ هزار و ۷۵۰ تومان اعلام شد؛ افزایش حدود ۵۰۰ تومانی نسبت به آخرین روز معاملات هفته پیش (پنجشنبه اول اسفند). در این میان نرخ بعضی حواله‌های ارزی نظیر درهم امارات هم تحت تاثیر اتفاقات اخیر، به شدت بالا رفت.

افزایش اخیر قیمت ارز واکنش بازار به قرار گرفتن مجدد ایران در فهرست سیاه اف ای تی اف و تبعات آن برای اقتصاد ایران بود؛ عده‌ای البته بخشی از این جهش را به شیوع ویروس کرونا در ایران و پیامدهای اقتصادی آن نسبت می‌دهند.

باور دسته دوم بر آن است که با شیوع کرونا و بسته شدن مرزهایی نظیر عراق، جا به جایی اسکناس دلار سخت شده و همین بازار ارز را تحت تاثیر قرار داده است.

بازار آزاد

اتفاقات اخیر، تقاضا برای خرید ارز را در بازار افزایش داده است؛ سناریوی مشابهی که در زمان جهش قیمت‌ها پیشتر هم دیده شده بود. گزارش‌ها از مراکز خرید و فروش ارز مانند خیابان فردوسی تهران حاکی از آن است که تقاضا برای خرید افزایش یافته است.

در معاملات این روزها، دلالانی که در حاشیه خیابان به معامله ارز اقدام می‌کنند به دلیل پیش‌بینی افزایش بیشتر قیمت‌ها می‌گویند خریدار دلار هستند، اما عمدتا از فروش خودداری می‌کنند.

یکی از این افراد به خبرگزاری ایرنا گفته: "احتمال بالا رفتن دلار وجود دارد به همین دلیل، فروشنده کم شده است."

بعضی از فعالان بازار ارز هم می‌گویند ممکن است بانک مرکزی با دخالت در بازار ارز و افزایش عرضه، نرخ را کاهش دهد. این دسته، به وقایعی مانند خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران با قدرتهای بزرگ جهانی، سقوط پهباد آمریکایی و همچنین کشته شدن قاسم سلیمانی اشاره می‌کنند که بازار ارز پس از یک جهش، شاهد کاهش قیمت‌ها بود.

همزمان عبدالناصر همتی،رئیس بانک مرکزی ایران، در توصیه‌ای که پیشتر هم در موارد مشابه سابقه داشته، از شهروندان ایرانی خواسته در بازار ارز سرمایه‌گذاری نکنند و وعده بازگشت آرامش به بازار را داده است.

او در اینستاگرام خود نوشته: "بانک مرکزی با هیجانات بازار هیجانی برخورد نمی‌کند، بلکه با رویکرد اصولی و استفاده از امکانات و روش‌های تجربه شده خود در طول ماه‌های گذشته و با رهیافت صبر و تدبیر، تلاش‌ها برای سفته بازی از طریق تحمیل شوک به بازار ارز را با تقویت اقدامات در دست اجرا، خنثی و ثبات لازم را به بازار اعاده خواهد کرد."

مقامهای ایرانی از تاثیر تحولات بین‌المللی بر بازار ایران به عنوان "جو روانی" یا "هیجان بازار" یاد می‌کنند و معتقدند این افزایش موقت و گذارست؛ ولی بعضی از فعالان بازار معتقدند این کاهش هر چند دیر یا زود ممکن است اتفاق بیافتد ولی پایه بالاتر قیمتی را به جا خواهد گذاشت.

بسیاری از خریداران در موارد مشابه از بانک مرکزی انتقاد کرده‌اند که اگر این نهاد قدرت کاهش قیمتها را دارد، چرا اجازه بالا رفتن قیمت‌ها را داده و فورا دست به کار نشده است.

طلا و بورس

در روزهای اخیر سکه طلا هم تحت تاثیر اتفاقات اخیر و همچنین افزایش قیمت دلار، شاهد ثبت رکوردهای جدیدی از قیمتها بود که دلیل عمده آن افزایش قیمت دلار بوده است. در معاملات اواسط این هفته،  قیمت سکه بار آزادی (طرح جدید) به حدود شش میلیون تومان رسید که البته نسبت به آغاز هفته که مرز شش میلیون تومان را هم رد کرده بود، با کاهش همراه بود. پیش از این بالاترین قیمت سکه (امامی) در سال ۹۸ به اواسط فروردین تا اردیبهشت برمی‌گشت که در آن زمان پنج میلیون و ۲۰۰هزار تومان بود.

در اوایل فروردین۹۷ قیمت سکه حدود یک میلیون و ۶۰۰هزار تومان بود. محمد کشتی آرای، رئیس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر افزایش قیمت طلا را به بازگشت ایران به فهرست سیاه اف ای تی اف و افزایش جهانی قیمت طلا نسبت می‌دهد.

او گفته: " اگر مهمترین عامل افزایش قیمت طلا و سکه را افزایش قیمت ارز ناشی از ورود ایران به لیست سیاه FATF باشد، باید توجه کنیم که در بیانیه FATF نشانه های مثبتی هم وجود دارد که امکان پیش بینی برای ادامه روند افزایشی را از بین می برد."

افزایش قیمتها در بازار ارز و طلا در حالی بود که بازار بورس شاهد رشد بود و عدد شاخص کل به ۵۰۰ هزار نزدیک شد؛ با افزایش قیمتها در بازار ارز بورس اوراق بهادار در سالهای اخیر نقدینگی زیادی جذب کرده است؛ افزایش نرخ ارز و بالا رفتن تورم از جمله عوامل موثر بر رشد بورس بوده است.

یکی از دلایل هجوم سرمایه‌های سرگردان به بازارهایی نظیر طلا و ارز کاهش ارزش پول ملی در سالهای اخیر و همزمان رشد نقدینگی (پول و شبه پول) بوده است.

بنابر تازه‌ترین اعلام بانک مرکزی ایران ، میزان نقدینگی در کشور در آذر ماه بیش از ۲۲۶۰ هزار میلیارد تومان بالا رفته است؛ این عدد نسبت به آذر سال قبل بیش از ۲۸ درصد افزایش نشان می‌دهد.

در سالهای اخیر به موازات کاهش ارزش پول ملی، بازارهای مختلفی محل جذب نقدینگی بوده است؛ بازار ارز و طلا بطور سنتی محلی برای سرمایه‌گذاری بسیاری بود که با امنیتی شدن این بازار در دوسال گذشته و تشدید دخالت دولت نقدینگی، روانه بازارهایی نظیر مسکن و بورس اوراق بهادار شد.

قیمت مسکن هر چند در سالهای اخیر از رشد قابل توجهی برخوردار بوده ولی به دلیل رکود این بازار و سریع‌اولوصل نبودن سرمایه عده‌ای سرمایه خود را روانه بورس کردند. متاسفانه، فرار سرمایه طی این سالها هم البته تشدید شده که یکی از موارد عمده آن خرید مسکن در کشورهای همسایه نظیر گرجستان و ترکیه بوده.