روسیه در سالهای اخیر تلاش کرده از طریق کاستن از ارتباط خود با سیستم تجاری غرب، از آسیبپذیری در برابر تحریمها بکاهد؛ اما نکته مهم این است که هرچه ارتباط یک کشور با اقتصاد جهان کمتر باشد، تحریم آن کشور آسانتر و کمهزینهتر است.
کارشناسان معتقدند، حتی اگر تنشها کاهش یابد و قرار باشد تحریمها لغو شود، این کار اصلا آسان نیست و نمیتوان آن را فورا انجام داد. به این ترتیب، اقتصاد روسیه برای مدتی طولانی از اثرات تحریمها لطمه خواهد دید. نهادهای سرمایهگذاری از جمله بانکهای بزرگ، معتقدند که وضعیت شاخصهای اقتصادی روسیه نگرانکننده خواهد بود.
در پی بروز این جنگ خانمانسوز، عملکرد اکثر بورسهای بزرگ منفی بوده و برخی روزها شاهد سقوط شاخصهای مالی در بورس انگلستان، آمریکا و ژاپن بودهایم. جنگ در اکراین سبب کاهش ریسکپذیری سرمایهگذاران شده و بورسها بازارهای پرریسکی محسوب میشوند. اخباری که از شدت یافتن تنشها در اوکراین منتشر میشود، از ریسکپذیری سرمایهگذاران میکاهد و این طبیعی است؛ زیرا اثرات این تنشها فعلا کاملا منفی است و مشخص نیست که سرنوشت جنگ روسیه علیه اوکراین چه خواهد شد. تردیدی وجود ندارد که تبعات جنگ اوکراین به شرق اروپا محدود نخواهد ماند و کل اروپا و جهان از این جنگ تاثیر خواهند پذیرفت.
رئیس بانک جهانی معتقد است، جنگ اوکراین برای بورسها و اقتصاد جهان فاجعهبار است. نکته بسیار مهم این است که هنوز مشخص نیست اقتصاد جهان از این جنگ چه اثراتی خواهد پذیرفت و این ابهام سبب احتیاط و وحشت سرمایهگذاران شده است. در سههفته اخیر، شاهد رشد قیمت مواد خام و نوسانهای بزرگ در ارزش ارزهای معتبر بودهایم و همه میدانند که بیثباتی ادامه پیداخواهد کرد. قیمت نفت و شاخص دلار به ارقام بسیار زیادی افزایش یافتهاند و قیمت طلا در حال ثبت رکورد جدید است. همچنین قیمت گاز طبیعی در بریتانیا و اروپا به ارقام بیسابقهای افزایش یافته است.
افزایش قیمتها بر تمامی بخشهای اقتصاد، از جمله فعالیت شرکتها و کارخانهها و زندگی مردم تاثیر میگذارد. در روزهای اخیر، رفتار بورسهای اروپایی، آسیایی و بورس آمریکا کاملا از اخبار جنگ اوکراین تاثیر پذیرفته است. شاخصها در بورسهای لندن، فرانکفورت و پاریس، به میزان قابل ملاحظهای کاهش یافتهاند و با آنکه برخی کارشناسان معتقدند این کاهش فرصت خرید است؛ اما سرمایهگذاران نمیدانند کاهش شاخصها تا چه وقت ادامه پیدا خواهد کرد؛ در نتیجه با احتیاط رفتار میکنند.
تحلیلگر موسسه «کپیتال اکونومیکس» میگوید: «روسیه دچار آشوب شده و در روزهای آینده، میزان اثرگذاری تحریمهای اعمالشده از سوی غرب علیه این کشور مشخصتر خواهد شد. میزان تحریمهایی که علیه مسکو اعمال شده بسیار بالاست و مدتی طول خواهد کشید تا تاثیر عمیق آنها بر اقتصاد این کشور و جهان مشخصشود.» درباره واکنش روسیه به تحریمها نگرانیهایی وجود دارد. از پیش، قیمت سهام بسیاری از شرکتها نوسانهای زیادی داشته و در چنین شرایطی فعالیت در بازار اقدامی پرریسک است. سهام شرکتهای فعال در حوزه انرژی و معدن از تحولات اخیر تاثیر مثبت پذیرفته؛ زیرا قیمت نفت و محصولات معدنی افزایش یافته است.
قیمت گندم و ذرت نیز بهشدت بالا رفته؛ اما مشخص نیست این افزایش قیمت پایدار است یا در آینده، بازارها سقوط خواهند کرد. تحلیلگران میگویند، حمله نظامی روسیه به اوکراین، مهمترین عامل موثر بر رفتار سرمایهگذاران است. همه درباره بروز رکود در اقتصاد اروپا و آمریکا میترسند و اخبار مثبت از شاخصهای اقتصادی چندان مورد توجه سرمایهگذاران قرار ندارد؛ زیرا آنها میدانند که طی ماههای آینده این شاخصها از تحولات کنونی تاثیر خواهند پذیرفت.
همزمان با کاهش شاخصهای مالی، سرمایهگذاران به سمت حوزههای امن سرمایهگذاری از جمله طلا، دلار و اوراق قرضه دولتی حرکت کردهاند.
جولیا کولیو، گاردین