پارس جنوبی که قطری ها آن را گنبد شمالی می نامند، مخزن گازی یکپارچه ای است که بیش از 14 هزار میلیارد مترمکعب گاز را در خود دارد؛ چیزی در حدود 10 درصد ذخایر گازی شناخته شده جهان.
این روزها خبر رسیده که شرکت بزرگ " انی" ایتالیا به همکاری با " توتال" برای توسعه و افزایش برداشت از میدان گازی مشترک ایران و قطر پیوسته است. طرحی که باعث افزایش 60 درصدی برداشت و تولید گاز قطر در سال 2027 می شود.
شرکت انی ایتالیا یکی از غول های نفت و انرژی جهان است. قبل از این، شرکت توتال انرژی فرانسه از مشارکت در این طرح خبر داده بود و مقامات قطری با این شرکت قرارداد امضا کرده بودند. توتال بزرگترین سهم را در میان شرکت های خارجی حاضر در طرح توسعه برداشت گاز قطر از میدان مشترک گازی با ایران دارد.
حالا خبر اعلامی از سوی دولت قطر مبنی بر اینکه، در کنار توتال، شرکت ایتالیایی انی به عنوان دومین شریک خارجی در افزایش برداشت از میدان گازی پارس جنوبی حضور خواهد داشت، موجب نگرانی فعالان اقتصادی ایران شده است. خبر دیگرآنکه، قرار است نام دیگر شرکت های خارجی شریک در این طرح نیز اعلام شود. شرکت های آمریکایی اکسون موبیل، کونوکو فیلیپس و شرکت بریتانیایی شل در فهرست شرکت هایی هستند که قرار است در این طرح مشارکت کنند. شرکت های چینی هم برای مشارکت در این طرح، با مقامات قطری گفتگو داشته اند. همه اینها درحالی است که ایران به دلیل تحریم ها، با موانعی در افزایش برداشت از این میدان روبه رو است. هم اکنون به دلیل تحریم، هیچ شرکت خارجی در سمت ایران در این میدان فعال نیست.
براساس شراکت جدید، انی ایتالیا 3.1 درصد از طرح توسعه افزایش برداشت گاز را کسب خواهد کرد. شرکت توتال قبل از این با امضای قراردادی با قطر، 6.25 درصد از طرح توسعه و افزایش برداشت از میدان پارس جنوبی / گنبد شمالی را به دست آورده بود. این قرارداد تا سال 2054 ادامه خواهد داشت.
قرار است افزایش برداشت قطر در این طرح در سال 2026 آغاز شود. هدف قطر از این طرح توسعه، افزایش ظرفیت تولید گاز طبیعی مایع شده (ال ان جی) این کشور از 77 میلیون تن سالانه فعلی به سالانه 126 میلیون تن تا سال 2027 است. قطر هزینه افزایش 60 درصدی تولید گاز تا سال 2027 را بیش از 28 میلیارد دلار برآورد کرده است.
در این طرح توسعه، 6 ایستگاه مایع سازی گاز طبیعی برنامه ریزی شده است. قطر برای صادرات گاز به کشورها در نقاط مختلف جهان، گاز را به مایع (ال ان جی) تبدیل و سپس به وسیله کشتی های مخصوص ارسال می کند. گاز صادراتی در مقصد به وسیله واحد تبدیل، دوباره از حالت مایع به گاز تبدیل می شود. قطر، امریکا و استرالیا، سه تولیدکننده بزرگ گاز طبیعی مایع شده (ال ان جی) در جهان هستند.
حمله روسیه به اوکراین باعث بروز تنش در بازار نفت و گاز جهان و افزایش قیمت آنها شد. اروپا به دنبال خودکفایی از نفت و گاز روسیه و تحریم آنها هستند. روسیه هم در مقابل، تلاش می کند با قطع صادرات گاز به اروپا، آنها را مجازات کند. تا قبل از این اروپا با درخواست قطر برای امضای توافقنامه های طولانی مدت واردات گاز از این کشور مخالفت می کرد اما حمله روسیه به اوکراین و قطع صادرات گاز روسیه به برخی کشورهای اروپایی، معادله را تغییر داد.
قطر، کشوری که به اندازه کوچک ترین استان ایران یعنی قم است، حالا یکی از سه بازیگر بزرگ بازار گاز جهان است و یک پنجم گاز دنیا را تامین می‌کند. بلومبرگ پیش‌بینی کرده است که درآمد قطر از صادرات گاز تا پایان سال 2022 میلادی به ۱۱۴ میلیارد دلار برسد و به زودی آمریکا را پشت سر گذاشته و اصلی‌ترین صادرکننده گاز جهان شود.
