نام خلیج فارس را تاریخ مشخص کرده است

بحث بر سر نام خلیج فارس، موضوعی دامنه دار است که هرچند وقت یکبار مورد توجه قرار می‌گیرد و گویا پایانی بر آن نیست.

هر چند طبق اسناد تاریخی وتایید سازمان ملل متحد، نام آبراه جنوب ایران خلیج فارس است، اما برخی کشورها ترجیح می‌دهند به جای رعایت حقوق بین الملل، از قدرت خود استفاده کرده و آن را مبنای مناسبات سازند.

سالهاست که بنگاه‌های معتبر جهانی همچون نشنال جئوگرافیک با عدول از انصاف و قانون بین‌الملل، در تمامی نقشه‌های کارتوگرافی که به سفارش کشورهای عرب جنوب خلیج فارس تولید می‌شود، نام این خلیج را خلیج ع رب ی می‌نویسند و چاپ می‌کنند. گویا آتشی که جمال عبدالناصر که در پی ایجاد ناسیونالیسم عرب بود، افروخت خاموش نمی‌شود.

حدود دو هفته پیش هم امانوئل مکرون رییس جمهوری فرانسه در یکی از توییت‌های خود درباره اعزام نیرو به خلیج فارس، از واژه خلیج فارسی / عربی استفاده کرد که موجب نکوهش جامعه بزرگ ایرانی در داخل و خارج شد. سخنگوی وزارت امور خارجه کشور نیز پس از انتشار این توییت جنجال برانگیز که با واکنش پرشمار بسیاری از کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی نیز همراه شد با توییتی به رییس جمهوری فرانسه پاسخ داد. در این پیام به رییس جمهوری فرانسه یادآوری شده است که تنها نام خلیج واقع در جنوب ایران خلیج فارس است. سخنگوی وزارت خارجه  در پیام توییتری خود، استفاده از نامی به جز خلیج فارس برای این پهنه آبی از سوی مکرون را به اندازه حضور نظامی فرانسه در منطقه اشتباه توصیف کرده و در عین حال یادآور شده است که هر دو اشتباه «قابل جبران» است.

 در پی این نقد و اعتراض تهران به پاریس، وزارت خارجه فرانسه در بیانیه خود به استفاده از نام خلیج اکتفا کرد و تن به بکارگیری درست و کامل آبراه همیشه و تا ابد فارس نداد.

ناصر تکمیل همایون که از مفاخر و چهره‌های به نام دانشگاهی و تاریخ نگار است، یادداشت زیبا و محکمی به رشته تحریر درآورده است که از نظر می‌گذرد. جا دارد این متن توسط دستگاه دیپلماسی ایران ترجمه و برای ساکن کاخ الیزه فرستاده شود. شاید پیگیری و ممارست برای استیفای حق قانونی ما بالاخره نتیجه دهد و ما کمتر شاهد چنین رفتارهای خلاف عرف و قاعده از بزرگان سیاست در جهان باشیم. یادداشت تکمیل همایون به این موضوع اشاره دارد که نام این خلیج را تاریخ مشخص کرده است.

نام خلیج فارس را تاریخ مشخص کرده است

خلیج فارس، همان‌طور که تاریخ و جغرافیای تاریخی هم گواهی داده‌اند، بیش از چند هزار سال به‌ نام خلیج فارس، دریای فارس و بحر فارس مشهور بوده است. حتی در کتاب‌های جغرافیای عرب هم تا نیمه قرن بیستم به‌ نام «بحر فارس» یا «خلیج فارس» نوشته شده است.

زمانی که استعمار انگلستان در منطقه نفوذ پیدا کرد و در خلیج فارس قدرت یافت، گاهی اوقات با حقه‌بازی آن را با نام مجعول می‌خواندند. مثلاً «چارلز بلگریو» از عمال استعمارگر انگلیس چند دهه در خلیج فارس مشغول به کار بود. او ۳۱ سال نماینده‌ کشور انگلیس در خلیج فارس بود و با زیر و بم عرب‌ها آشنایی داشت. بلگریو در کتاب اول از خلیج فارس نام می‌برد اما در کتاب دوم خود در حالی که از خلیج فارس نام می‌برد اما می‌نویسد بعضی افراد خلیج فارس را خلیج ع‌رب‌ی هم می‌دانند.

این گونه بود که «سرود به مستان یاد دادند». آن زمان کشورهای عربی زیر سلطه بودند، فلسطین را اسرائیل غصب کرده بود. بنابراین با این ادبیات می‌خواستند تا آن حس به‌ وجود آمده در عرب‌ها را جبران کنند. این اتفاق آن زمان هم مورد اعتراض ایران قرار گرفت اما عرب‌های افراطی روی نام مجعول پافشاری می‌کردند. این در حالی بود که حتی «جمال عبدالناصر»، رئیس‌جمهوری مصر در یکی از سخنرانی‌های پرشور و تاریخی‌اش که چند دهه‌ پیش درباره‌ همبستگی عرب‌ها ایراد کرد، گفته است: همه‌ عرب‌ها باید متحد شوند از اقیانوس اطلس تا خلیج فارس (من بحر الاطلسی حتی خلیج الفارسی). این اتحاد عرب‌ها از اقیانوس اطلس تا خلیج فارس، تا سال‌ها زبانزد عام و خاص شده بود. حتی سرایندگان و خوانندگان، این اصطلاح را در ترانه‌ها و شعرهایشان می‌گنجاندند.

هم‌سن و سال‌های من، «اُم‌کلثوم»، خواننده‌ بنام مصری را می‌شناسند. او کسی بود که مردم برای کنسرت‌هایش، دست و پا می‌شکستند. اتحاد از اقیانوس اطلس تا خلیج فارس، آن اندازه همه‌گیر شده بود که «اُم‌کلثوم» هم آن را در ترانه‌ حماسی جای‌ داده و خواند. یک عده دیگر که باز هم انگلیس در آن سهم زیادی داشت آمدند و یک خط کشیدند که مثلاً قسمت شمالی خلیج فارس به سمت ایران را «پرشین گلف» نامیدند و قسمت جنوبی آن را با نام جعلی اسم بردند. اما فرانسوی‌ها حقه بازتر از انگلیسی‌ها بودند. یکی هم همین آقای مکرون است که به‌ دلیل زد و بندهایی که با کشورهای عربی دارد هم می‌خواهد عرب‌ها را راضی نگه دارد و هم می‌خواهد ایران را داشته باشد. البته گروهی هم هستند که زیرکانه‌تر رفتار می‌کنند آنها فقط می‌گویند «گلف»! نه نام واقعی خلیج فارس را می‌برند و نه نام جعلی آن را.

این حقه بازی نشان از ضعف تبلیغاتی و علمی نهادهای فرهنگی سیاسی ایران دارد. ما حق نداریم اسم‌ها را عوض کنیم. اسم خلیج فارس را تاریخ مشخص کرده است. محال است کسی بتواند نام جعلی را به جای خلیج فارس بگذارد.

البته ما در تاریخ «خلیج ع‌رب‌ی» داشتیم که امروز به آن دریای احمر یا سرخ می‌گویند. پس ما خلیج فارس را در جنوب ایران داریم و خلیج ع‌رب‌ی (دریای سرخ) بین شبه‌جزیره عربستان و شمال شرقی قاره آفریقا قرار دارد و بحر ابیض یا دریای سفید هم می‌شود مدیترانه. بازی استعمارگران و تعصبات عربی نمی‌تواند هیچ اثری روی ایرانی بودن خلیج فارس بگذارد.