تحریم نفت در سالهای اخیر موجب حرکت کشور به سمت تقویت صادرات غیرنفتی شد؛ به گونه ای که صنعت پتروشیمی که صنعتی کارامد و استراتژیک در اقتصاد ملی ایران است، خط مقدم صادرات غیرنفتی کشور را بخود اختصاص داد و در این سالها بالغ بر 50 درصد ارز سامانه نیما کشور را تامین کرد.
با توجه به اهمیت صنایع هیدروکربوری در اقتصاد کشور، توجه به نقش صنعت بیمه در حمایت و توسعه این صنایع بسیار حائز اهمیت است که باید مورد توجه کارشناسان این حوزه قرار گرفته و تلاشهای صورت گرفته در جهت توسعه تعامل صنایع هیدروکربوری و صنعت بیمه متمرکز تر و اثربخش تر هدایت شوند.
اصلی ترین کارکرد صنعت بیمه که به ذهن ها متبادر می شود، نقش حمایتی صنعت بیمه در جبران خسارات احتمالی حوزه انرژی به طور اعم و حوزه نفت، گاز و پتروشیمی به طور اخص است. با توجه به پروژه های عظیم حوزه انرژی، شاهد آن هستیم که شرکتهای داخلی بیمه، غالبا به تنهایی قادر به پوشش کامل ریسک های موجود در مگا پروژه های نفتی نیستند و بیشتر پوشش های مورد نیاز از طریق کنسرسیوم انرژی یا اخذ پوشش اتکایی از بیمه گران خارجی تامین می شوند که موضوعی منطقی در مدیریت ریسک پروژه های کلان محسوب می شود.
صنعت بیمه در مطلوب ترین حالت، می تواند تعامل خود با صنایع هیدروکربوری را از طریق تامین مالی پروژه های نفت و گاز توسعه دهد، اما با توجه به محدود بودن میزان سرمایه گذاری ها در صنعت بیمه کشور و تامین منابع مالی زیاد پروژه های نفتی، در حال حاضر چنین انتظاری از صنعت بیمه منطقی نیست؛ اما قطعا باید مسیر برای حضور و سرمایه گذاری شرکتهای بیمه حداقل در پروژه های کوچکتر حوزه نفت و گاز فراهم گردد تا در سالهای نه چندان دور به این مهم دست یابیم.
ماهیت و ویژگی های انحصاری ریسک های مرتبط با صنایع هیدروکربوری، از جمله پتانسیل بالای خطر پذیری، تجمیع بالای سرمایه در معرض خطر، پیچیدگی و وسعت فرایندهای انرژی های تجدید ناپذیر (شامل اکتشاف، استخراج، انتقال، ذخیره سازی پردازش و پالایش و توزیع و توسعه)، حفظ و حراست از سرمایه های این صنایع را به امری بسیار حیاتی مبدل ساخته است؛ چرا که این صنایع بیشتر از سایر حوزه ها با انواع ریسک ها روبرو هستند و همواره مخاطرات ناشی از خطاهای انسانی و حوادث طبیعی در مراحل ساخت و بهره برداری تاسیسات هیدروکربوری کشور وجود دارد.
ریسک های متنوع موجود در صنایع هیدروکربوری موجب پر رنگ شدن نقش صنعت بیمه در جلب اعتماد و اطمینان خاطر سرمایه گذاران حوزه انرژی می شود. چرا که بیمه می تواند با پوشش کامل و جامع تمامی ریسک های متنوع حوزه انرژی، علاقمندان را به سرمایه گذاری در این صنایع ترغیب نماید و این اطمینان را به آنها دهد که در صورت بروز حادثه برای پروژه های در دست انجام، منافع مالی سرمایه گذاران به هدر نخواهد رفت. به همین دلیل است که در جهان شاهد این هستیم که شرکتهای بیمه همواره در کنار سرمایه گذاران قرار دارند و نقش اصلی در ارزیابی ریسک پروژه ها و صیانت از سرمایه ها را بر عهده دارند.
با توضیحات ارائه شده می توان کارکرد اصلی صنعت بیمه کشور را مدیریت ریسک در صنایع هیدروکربوری و کاهش دادن ریسک هایی دانست که استمرار تولید را با چالش مواجه می سازد که صنعت بیمه تمام خطرات محتمل را با پوشش های بیمه ای در رشته های مختلف تحت‌پوشش قرار می دهد.
در پایان باید اشاره نمود مهمترین ویژگی بیمه های انرژی، ارائه پوشش های تمام خطر درکلیه عملیات دوره احداث پروژه های نفت و گاز و پتروشیمی و نیز کلیه اموال و دارائیهای مربوط به حوزه بهره برداری صنایع مزبور در حوزه ساحلی و فراساحلی و در بخش های پایین دستی، میان دستی و بالا دستی می باشد که هر کدام موارد ذیل را شامل می شود:
صنایع بالادستی:
- عملیات و دارایی های اکتشاف، توسعه و تولید (فراساحلی و ساحلی)
- انواع سازه های دریایی از قبیل؛ سکوهای شابلونی، سکوهای وزنی، سکوهای خود بالابر، سکوهای غوطه ور شونده، سکوهای شناور، سکوهای نیمه شناور، سکوهای کشتی سان
- انواع دکل های حفاری ساحلی و فراساحلی، ثابت و سیار
- فعالیتهای ساخت و ساز فراساحلی
صنایع میان دستی:
- خطوط لوله و انتقال نفت، گاز و فراورده های نفتی به داخل یا خارج از کشور
- جمع آوری و ذخیره سازی نفت و گاز طبیعی و فراورده های نفتی
- واحدهای شناور ذخیره تولید
- ایستگاه های تقویت و تقلیل فشار و خطوط لوله و مخابرات نفت و گاز و فراورده های نفتی
- ایستگاه های حفاظت کاتدیک
- کشتی های نفت کش ، حمل گاز مایع و گاز طبیعی فشرده
صنایع پایین دستی:
- پالایشگاه های نفت و گاز و میعانات گازی
- کارخانه های پتروشیمی و پلیمر
- کارخانجات شیمیایی و کود شیمیایی
- پروژه های گازرسانی
- پایانه های نفتی و مخازن نفت و گاز
- مخازن زیرزمینی
*کارشناس صنعت بیمه
