به دستور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اسامی اعضای هیاتمدیره شرکتهای زیر مجموعه این وزارتخانه منتشر شد. اگرچه این اسامی پیش از این نیز به صورت پراکنده در دسترس عموم قرار داشت اما انتشار یکپارچه آن امکان بررسی کامل را در اختیار قرار میدهد و مشخص میکند افراد از چه سالی و با چه سابقه تحصیلی و کاری در شرکتهای مختلف به عضویت هیاتمدیره درآمدهاند.
این امر از یک سو باعث ایجاد شفافیت بیشتر شده و از سوی دیگر میتواند انتصاباتی که احتمالا با فشارهای سیاسی صورت میگیرد را کاهش دهد. همچنین شایسته سالاری را در هیاتمدیرهها تقویت میکند که این امر به بهرهوری بیشتر کمک خواهد کرد.
از سوی دیگر از آنجا که صندوق بازنشستگی تامیناجتماعی زیر مجموعه این وزارتخانه بوده، افزایش بهرهوری در این مجموعه به درآمدهای پایدار برای مستمریبگیران و افراد تحت پوشش بیمه منجر خواهد شد و بخش بزرگی از جامعه از آن منتفع میشوند.
افشای اسامی برای پاسخ به ابهامات
به گفته رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس افشای اسامی اعضای هیاتمدیره شرکتها، در کاهش فشار سیاسی بر وزرا برای انتصابات بیتاثیر نیست و زمانی که اسامی افشا شود، دیگر کسی نمیخواهد با استفاده از فشار سیاسی نزدیکان خود را در هیاتمدیرهها وارد کند.
سلمان خدادادی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در همین مورد گفت: یکی از خواستههای کمیسیون اجتماعی شفافسازی در خصوص اعضای هیاتمدیره شستا و صندوق بازنشستگی بود تا مشخص شود چه افرادی با چه سابقه کاری عضو هیاتمدیره این شرکتها شدهاند و در چند شرکت حضور دارند.
وی با اشاره به این که این کار از زمان وزارت علی ربیعی آغاز شد و در دوره وزارت محمد شریعتمداری به اتمام رسید، ادامه داد: افشای اسامی در پاسخ به سوالاتی که ابهام دارند راهگشا خواهد بود.
خدادادی افزود: در برخی موارد، یک نفر عضو چند هیاتمدیره است. در این مورد باید به این نکته اشاره شود که هیاتمدیره در شرکتها دو دسته هستند. یکی هیاتمدیرههای موظف است که یک نفر نمیتواند در دو شرکت عضو هیاتمدیره باشد اما در هیاتمدیرههای غیرموظف میتوان عضو چند هیاتمدیره بود تا از تجربیات و نظرات کارشناسی آنها استفاده شود و حقوق بالایی نیز برای آن دریافت نمیکنند. ما به دنبال این هستیم تا حتی هیاتمدیرههای غیرموظف نیز تنها در یک جا عضو باشند.
تقویت شایستهسالاری در هیاتمدیرهها
وی تاکید کرد: انتشار این اسامی میتواند شایستهسالاری را در هیاتمدیرهها تقویت کند، زیرا همه کارشناسان توقع دارند افراد مناسب با رشته، تحصیلات و سوابق کاری در یک هیاتمدیره حضور پیدا کنند زیرا این شرکتها خودشان را به آن سمت تطبیق میدهند تا اعضای هیاتمدیره با توجه به تجارب مرتبط به کار گرفته شوند.
رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس این امر را گامی به جلو دانست و ادامه داد: افشای اسامی اعضای هیاتمدیره شرکتها، در کاهش فشار سیاسی بر وزرا برای انتصابات بیتاثیر نیست و زمانی که اسامی افشا شود، دیگر کسی نمیخواهد با استفاده از فشار سیاسی نزدیکان خود را در هیاتمدیرهها وارد کند.
شفافسازی با انتشار متمرکز اسامی
همچنین حمید میرمعینی، تحلیلگر ارشد مسائل مالی در گفتگو با ایرناپلاس با بیان اینکه انتشار اسامی اعضای هیاتمدیره شرکتهای بورسی پیش از این نیز وجود داشت، گفت: اینکه اسامی به صورت متمرکز افشا شود، میتواند اقدام بسیار مناسبی در جهت افزایش شفافسازی باشد تا افرادی با توجه به تخصص، شایستگی و حرفهای بودن از طریق عموم مردم مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند.
وی ادامه داد: همچنین در جریان تغییرات آینده، مردم بیشتر در جریان چرایی آن قرار میگیرند و افراد شایسته در جایگزینیها و جابهجاییها انتخاب میشوند زیرا انتصابات، ملاک و معیار پیدا کرده و در خفا انجام نمیشود و شاید از این طریق بدهبستانهای سیاسی و فشارهای سیاسی بر وزرا برای انتصاب افراد نامرتبط کاهش پیدا کرده و در نهایت بحث کارایی، بهرهوری و کارکرد هیاتمدیره شرکتها افزایش خواهد داشت.
میرمعینی افزود: در واقع پایشی که از طریق سیستمهای مختلف و افکار عمومی صورت میگیرد باعث میشود تا تصمیمات پختهتر گرفته شده و در رویکرد مدیریتی در شرکتهای تابعه تغییرات جدی اتفاق بیفتد.
حل مشکلات صندوقهای بازنشستگی نیازمند زمان است
وی با اشاره به اینکه افشای این اسامی نمیتواند با سرعت مشکلات صندوقهای بازنشستگی را رفع کند، تاکید کرد: مگر اینکه تغییر رویکرد در مدیریتها صورت گیرد و به این واسطه مدیران خود را پاسخگوتر بدانند و تصمیمات خود را منسجمتر و موثرتر بگیرند که این امر زمانبر است.
این تحلیلگر ارشد مسائل مالی گفت: وضعیت کنونی صندوقها مانند صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی، صندوق بازنشستگی کشوری و ... ماحصل تصمیمات مدیریتی از ابتدا تا کنون بوده و اگر همین روش ادامه داشته باشد با وجود افشای اسامی، تغییری در وضعیت صندوقها ایجاد نمیشود.
وی افزود: از همین رو مدیران فعلی باید رویکرد مدیریتی خود را موثرتر کرده و به صورت بهرهورتر عملیات را هدایت کنند و یا شاهد تغییر مدیریتها باشیم تا حال و روز صندوقهای بازنشستگی بهتر شود. بنابراین افشای اسامی یک شروع برای تغییرات خواهد بود اما برای رسیدن به نتیجه زمان لازم است.
تغییر رویکرد مدیریتی برای افزایش بهرهوری
به گفته میرمعینی، افشای اسامی باعث کاهش فشارهای سیاسی برای کاهش انتصابات غیر مرتبط، شفافسازی و افزایش کارایی مدیریت و پاسخگو بودن مدیریتها برای عملکردهایشان و همچنین توجه به تخصص و حرفه و شایستهسالاری خواهد شد.
وی ادامه داد: البته باید منتظر بود و دید که در آینده شرکتهای زیرمجموعه بنگاههای بزرگ که میتوانند معضلات بسیار حادی برای اقتصاد کشور و مردم ایجاد کنند، رویکرد مدیریتی خود را تغییر میدهند یا نه؟
میرمعینی به مسئله حضور یک نفر در چند هیاتمدیره نیز اشاره کرد و گفت: اگر شرکتها دولتی بوده و یا از بودجه عمومی استفاده کنند حضور یک نفر در چند هیاتمدیره با توجه به قانون منع به کارگیری افراد شاغل در دولت در بیش از یک جا، ممنوع است اما در شرکتهای خصوصی یک نفر میتواند در چند هیاتمدیره باشد تا از نظرات مشاورهای و حرفهای وی استفاده شود بنابراین اگر فردی کارایی داشته و تمرکز خود را از دست ندهد، منعی وجود ندارد.
گزارش: حوری قاسمی