نشست بررسی منطق اجتماعی اعتراضات آبان ماه ۹۸ در مرکز افکار سنجی دانشجویان (ایسپا)برگزار شد.
در ابتدای این نشست امیر محبیان اظهار کرد: لحظات اعتراضات دارد به هم نزدیک تر می‌شود. مسئولین باید خیلی مواظب باشند. آن‌چیزی که باعث شد اعتراضات با پایه بنزین گسترش پیدا کند این بود که چشم انداز منفی است؛ مردم گرانی فزاینده محتمل بر افزایش قیمت بنزین را متصور شدند.
معضل حاشیه نشینی باید حل شود
این جامعه شناس همچنین یادآور شد: وقتی اعتراضات تحت حمایت جریان سیاسی است نظام سیاسی می‌داند با چه کسی صحبت کند، اما وقتی اعتراضات این طور اتمیزه می‌شود اعتراض‌ها به شکل دینامیکی و انتظامی امنیتی تغییر می‌کند.
محبیان در این نشست همچنین تاکید کرد: معضل حاشیه نشینی باید حل شود، حاشیه نشین‌ها احساس نکنند ضد متن و ضد مردم هستند. اگر حاشیه علیه متن شود، به جایی می‌رسد که هیچ کاری نمی‌شود کرد. خطر دیگری که وجود دارد، تقلیل مسائل اجتماعی به حداقل‌ها است. اینکه جریان اعتراضی که وجود داشت را به اراذل و اوباش تقلیل بدیم انحراف در تحلیل است. نه که ارازل و اوباش نبودند اما کل قضیه را نباید به آن‌ها نسبت داد.
مردم سال ۸۹ به جای آتش زدن پمپ بنزین‌ها خودشان را آتش زدند
در ادامه این نشست حسین راغفر اظهار کرد: کاملا قابل پیش‌بینی بود و ما سال‌ها است که پیش‌بینی‌اش را می‌کردیم. سال اول که دولت دهم سیاست‌های افزایش قیمت حامل‌ها را اعلام کرد همین استدلال‌هایی که رئیس دولت دوازدهم مطرح کرد را مطرح کردند.
این جامعه شناس با اشاره به اظهارات سخنگوی دهم بعد از افزایش قیمت بنزین مبنی بر اینکه شورشی رخ نداد، گفت :من جواب دادم این شورش اتفاق افتاد و شما ندید، مردم به جای آتش زدن پمپ بنزین‌ها خودشان را آتش زدند؛ رشد اعتیاد با افزایش قیمت بنزین بالا رفت.
این کنشگر اجتماعی ابراز عقیده کرد: ما از آن سال شاهد اشکال مختلف شورش‌ها علیه خود هستیم. صف‌های درب سفارتخانه‌ها شورش است، فرار مغزها شورش است.
انگیزه مردم برای کنش جمعی خشم و احساس نارضایتی است
در ادامه محمد رضا طالبان با بیان اینکه اعتراضات مردم نتیجه خشم و احساس محرومیت نسبی آنان است، اظهارکرد: برخی سیاست‌ها و اقدامات حکومت که توسط برخی افراد و اقشار ظلم دانسته می‌شود منجر به کنش جمعی و اعتراضی می‌شود. هرچه این خشم زیادتر باشد اعتراضات خشونت‌آمیز بیش‌تر می‌شود.
این جامعه‌شناس گفت: انگیزه مردم برای کنش جمعی خشم و احساس نارضایتی است. هرچه افراد از سیاست‌ها و اقدامات حکومت احساس محرومیت بیش‌تری کنند، آمادگی بیش‌تری برای کنش‌های اعتراضی دارند.
مردم حق دارند به نظرسنجی‌ها دسترسی داشته باشند
محمد فاضلی در نوبت عصر نشست منطق اجتماعی اعتراضات آبان ۹۸ خاطرنشان کرد: ما داریم از سه مرحله عبور می‌کنیم از نارضایتی به خشمگینی تا نفرت. غر زدن و از چیزی ناراضی بودن در همه جوامع هست؛ اما دست به کنشی نمی‌زنند. یک مرحله جلوتر آدم‌ها خشمگین می‌شوند و حاضرند برای خشمشان یک کاری انجام دهند. خشم به نفرت که می‌رسد فقط می‌خواهند نابود کنند. این گذار خطرناک است.
این کنشگر اجتماعی تاکید کرد: مردم ایران در قرن ۲۱ حق دارند به نظر سنجی‌ها دسترسی داشته باشند. به خدا به نفع جامعه است. اگر سیستم بداند نظر مردم در موردش چیست خود را اصلاح می‌کند. اگر نظر سنجی‌ها نباشد در بولتن‌ها و پستوها اطلاعاتی می‌دهند که درست نیست. اگر نظر سنجی‌ها درست و کامل منتشر شوند وضع بهتر می‌شود. از بولتن‌ها و پستو نامه‌ها، داده‌هایی می گیرند و نتیجه‌اش می‌شود همین که می بینیم.
وی همچنین اظهار کرد: زمان زود می‌گذرد، نمی‌دانم تا چه زمانی ۶۲ درصد از مردم همچنان به گفت‌وگو اعتقاد داشته باشند.
شاید تجربه یک فضای اجتماعی اعتراضی دیگر خیلی دور نباشد
در ادامه نشست بررسی منطق اجتماعی اعتراضات آبان ۹۸ محمد آقاسی اظهار کرد: از دی ۹۶ تا آبان ۹۸ با وجود گذر تقویم باید گفت فقط یک بازه گذشته است. فاصله‌ای بین این دو تاریخ نیست. نتایج انتخابات یا اعتراضاتی که صورت گرفت برای خیلی‌ها تعجب برانگیز بود؛ برای کسانی که در مراکز نظرسنجی کار می‌کردند خیلی عجیب نبود. ما گفتیم شنیده نشد.
وی یادآورشد:ما دائم در دیالکتیک فراموشی هستیم. گاهی دستگاه حاکمیت تلاش می‌کند فراموش کنیم گاهی خودمان تلاش می‌کنیم. در اعتراضات امسال سعی می شد مشابهت هایی بین این اعتراض با اعتراض ۹۶ پیدا شود. من معتقدم در ۹۷ هم اعتراض داشتیم که پر بسامد نشد. نقاط افتراق این دو اعتراض را هم باید در نظر گرفت.
این تحلیل‌گر اجتماعی ادامه داد: تقریبا عادت کرده بودیم هر یک دهه یک بار اعتراض اجتماعی صورت بگیرد اما الان دیگر خیلی نزدیک شده است. شاید تجربه یک فضای اجتماعی اعتراضی دیگر خیلی دور نباشد.
معتقد هستند فقر باید وجود داشته باشد
احمد نادری در نشست منطق اجتماعی اعتراضات ۹۸ اظهار کرد: هیچ گونه صدا و روایتی از حاشیه نشین‌ها در قوا، حاکمیت و نهادهای رسمی نیست.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: دولت مستقر، در زمان اعتراضات ۹۶ و ۹۸ یک دولت کاملا نئولیبرال است. نگاهش به حاشیه‌ها نگاه کارکردی است. معتقد هستند فقر باید وجود داشته باشد. وزیر روحانی، آخوندی این دیدگاهش بود که می‌گفت مسکن مهر طرح مزخرفی بوده است، با افتخار می‌گوید طی پنج سال آجر رو آجر نگذاشته است.
همه معترضان اخیر حاشیه نشین نیستند
در ادامه نشست منطق اجتماعی اعتراضات آبان 98 ابراهیم حاجیانی اظهار کرد:در سال ۹۲ برای مردم امید و انتظاری وجود داشت، در سال ۹۶ این امید دوباره بود، اما نشد، بسترهای دیگری هم وجود داشت و بنزین شد جرقه اعتراضات. آیا این تحلیل می تواند کل موضوع اعتراضات را توضیح دهد؟ جفرافیای اعتراضات را هم باید در نظر گرفت. باید سیاست‌های تطبیقی انجام داد.
وی تصریح کرد: دامنه اعتراضات اخیر خیلی توسعه پیدا کرد؛ همه آن‌ها حاشیه نشین نیستند. طبقه متوسط هم کنار جوانان بیکار، مهاجرین افغانستانی، معلم‌ها، کامیون‌دارها بودند.
امروز (چهارشنبه) طی دو نشست‌جداگانه که به همت مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران(ایسپا) در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد، حسین راغفر ، امیر محبیان و محمدرضا طالبانی در نوبت صبح و ابراهیم حاجیانی، محمد فاضلی، محمد آقاسی و احمد نادری در نوبت عصر منطق اجتماعی اعتراضات آبان ۹۸ را بررسی کردند.
