گفت و گویی که علیرغم پایان سفر، هنوز با ابهام هایی مواجه است. ابهامی که با توئیت روحانی در انتهای مذاکرات بیشتر شد. او در پیام کوتاهش نوشت که ما در راستای منافع ملی خود از هیچگونه مذاکره و توافقی رویگردان نیستیم.
این دهمین دیدار روحانی و نخست وزیر ژاپن در طول ۷ سال گذشته از ابتدای ریاست جمهوری روحانی از سال ۹۲ بود. ژاپن و ایران روابط صمیمی و دوستانه ای دارند و هفته گذشته نیز نودمین سال روابط سیاسی خود را جشن گرفتند.
به گزارش دریافتی، آقای آبه در ملاقات با حسن روحانی از ایران خواست به تعهداتش در برجام عمل کند. ایران در واکنش به خروج آمریکا از برجام، عمل به بخشی از تعهداتش را متوقف کرده و هشدار داده است که کاهش تعهداتش را تا زمانی که اروپاییان منابع کشورش در برجام را کاملا تامین نکنند ادامه خواهد داد. وی همچنین ابراز امیدواری کرد که ایران برای کاهش تنش در خاورمیانه تلاش و نقشی سازنده در صلح و ثبات منطقه ایفا کند. وی گفت کشورش برای کاستن از تنش‌ها در خاورمیانه همه توان خود را به کار خواهد گرفت.
حسن روحانی هم ضمن انتقاد از خروج آمریکا از برجام گفت که کشورش برای برجام اهمیت فراوان قائل است و از ژاپن و سایر کشورها خواست برای تامین انتظارات ایران و حفظ برجام تلاش کنند. ژاپن واردکننده اصلی نفت ایران بود که به خاطر تحریم آمریکا واردات خود را قطع کرده است.
رئیس جمهوری سه شنبه گذشته برای شرکت در یک اجلاس در کوالالامپور به مالزی سفر کرد و سفر به ژاپن مرحله دوم سفر منطقه ای اوست. او قبل از پرواز به کوالالامپور گفته بود که در سفر به ژاپن موضوع امنیت کشتیرانی در منطقه نیز در دستور کار قرار دارد و در دیدار با شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن هم در مقر سازمان ملل در نیویورک و هم هنگام سفر آقای آبه به تهران در ماه ژوئن، موضوع امنیت کشتیرانی در منطقه مطرح شد.
رئیس جمهوری افزوده بود: "یکی از مسائلی که آقای آبه در تهران و نیویورک مورد توجه قرار می داد، امنیت منطقه به خصوص امنیت کشتیرانی بود و در دیدارهای دو جانبه همواره در این زمینه با هم رایزنی می کردیم که قاعدتاً در این سفر نیز در این مسایل با هم گفتگو خواهیم کرد." شینزو آبه در خردادماه و پس از ملاقات با رئیس جمهوری آمریکا، ظاهرا برای میانجیگری بین ایران و آمریکا به تهران سفر کرد. سفر آقای آبه به تهران، که اولین سفر یک نخست وزیر ژاپن به ایران از زمان استقرار نظام جمهوری اسلامی بود، با انفجارها و حملاتی به نفتکش ها در منطقه خلیج فارس همزمان بود. مقامات آمریکایی ایران را مسئول این حملات دانسته و گفته بودند که هدف آنها تلافی تحریم آمریکا و این است که با ایجاد بحران در بازار نفت، باعث افزایش بهای آن شوند که رئیس جمهوری به شدت نسبت به آن حساسیت داشت.
توئیت روحانی پس از پایان مذاکرات
پس از گفت و گوهای علنی و غیر علنی در این سفر، روحانی شامگاه جمعه به وقت تهران پس از دیدار و گفت‌وگو با «آبه شینزو»، در حساب توییتری خود نوشت: ایران از هر طرحی که بتواند موجب افزایش تبادلات اقتصادی به‌ویژه در حوزه انرژی و افزایش صادرات و فروش نفت بشود، استقبال می‌کند. ما در راستای منافع ملی خود از هیچگونه مذاکره و توافقی، رویگردان نیستیم.
بازتاب سفر در رسانه های خارجی
رسانه های عمده آمریکا که این روزها به شدت درگیر جنجال استیضاح ترامپ هستند، روز جمعه به دیدار رسمی رئیس جمهوری ایران از ژاپن پرداخته و درباره دستاورد گفت‌وگوهای روحانی و آبه گمانه زنی کردند.
تارنمای بلومبرگ روز جمعه در تحلیلی نوشت که این دیدار در حالی صورت می گیرد که دولت آمریکا به دنبال افزایش فشارهای ضد ایرانی است. به گفته تحلیلگران ، ژاپن که مورد اعتماد ایالات متحده و ایران است، پس از فروپاشی تلاش‌های مشابه فرانسه برای میانجیگری، می‌تواند میانجی مناسبی برای مذاکره بین دو کشور باشد.
مقامات آمریکا این هفته به بلومبرگ گفتند دولت دونالد ترامپ به دنبال افزایش تحریم های ایران با افزایش فشار به خطوط کشتیرانی جهانی، شرکت های دولتی چینی و صادرکنندگان مواد اولیه مورد استفاده در تولید فلزات است.
نیویورک تایمز با اشاره به آزادی اخیر 2 زندانی ایرانی و آمریکایی نوشت: در آنچه به نظر می رسد یک ژست دیپلماتیک خاص باشد، در جلسه روز پنج شنبه شورای امنیت سازمان ملل متحد، "کلی کرافت" برای گفت‌وگو با همتای ایرانی خود به سوی "مجید تخت راوانچی"رفت و با وی صحبت کرد. در حالی که دستیاران آنها به دنبال کم اهمیت نشان دادن این گفتگو بودند ، چنین برخورد علنی در سالهای اخیر بین دیپلمات های آمریکایی و ایرانی در سازمان ملل به ندرت دیده می شود.
نیویورک تایمز به نقل از "کازوا تاکاهاشی" استاد دانشگاه آزاد ژاپن گمانه زنی کرده است که ایرانی ها در این سفر شاید "یک پیام مهم و فوری را می خواهند به ترامپ برسانند".
در ادامه آمده است: ژاپن که روی طناب باریکی بین سنت روابط دوستانه خود با ایران و اتکا به ایالات متحده به عنوان یک متحد نظامی در حال حرکت است، روی این دیدار شرط بندی بالایی نکرده است. ژاپن که قبلاً یکی از بزرگترین مشتریان نفت ایران بود ، از ماه ماه مه هیچ گونه نفتی از این کشور وارد نکرده است.
روزنامه وال استرتیت ژورنال نیز در گزارشی به گفت‌وگوهای سران ایران و ژاپن در توکیو اشاره کرد و نوشت که وضعیت منطقه خلیج فارس از محورهای گفت‌وگوی آبه و روحانی بود.
این روزنامه افزود: آمریکا متحد یک ائتلاف دریایی برای محافظت از ناوبری در منطقه گرد هم آورده است و از ژاپن خواسته است تا در این تلاش سهیم باشد. شینزو آبه تلاش کرد درباره ابعاد ماموریت نظامی ژاپن به آقای روحانی توضیح دهد. این در حالی است که دولت ژاپن به دلیل تحریم‌ها، خرید نفت از ایران را متوقف کرده است.
وال استرتیت ژورنال ادامه داد: روحانی در توئیتی پس از دیدار با آبه گفت "من از هر تلاشی که می تواند موجب تبادل مبادلات اقتصادی بویژه در بخش انرژی و افزایش صادرات نفت شود استقبال می کنم." وی گفت "طرف های دیگر نیز باید به تعهدات خود عمل کنند."
واشنگتن پست نیز روز جمعه در گزارشی درباره دیدار رسمی رئیس جمهوری از توکیو نوشت: روحانی، نخستین رئیس جمهوری ایران که در 19 سال گذشته از ژاپن دیدار می کند، به نخست وزیر شینزو آبه گفت که توافق هسته ای با قدرت های جهانی بسیار مهم است. ایران با این حال به تدریج در حال عبور از بندهای برجام است.این روزنامه مدعی شد: در جریان مذاکرات پشت درهای بسته ، آبه نگرانی شدید خود در مورد از سرگیری فعالیت‌های هسته ای ایران بیان کرده است.
واشنگتن پست افزود: خاورمیانه بیش از 80 درصد از نفت ژاپن را تامین می کند. ژاپن ، متحد آمریکا است که به طور سنتی روابط دوستانه ای با ایران داشته است. واشنگتن پست به نقل از مقام های ژاپنی می نویسد روحانی و آبه در مورد طیف وسیعی از موضوعات اقتصادی بین دو کشور بحث و گفت‌وگو کردند. مقام‌های ژاپنی از ارائه جزئیات بیشتر خودداری کردند. مقامات ژاپنی گفته اند که با توجه به تحریم ها، از سرگیری خرید نفت ایران برای ژاپن دشوار خواهد بود. شرکت های ژاپنی از ماه مه واردات نفت ایران را متوقف کرده اند.
