در این نشست، فرزان گلچین، رئیس هیئت مدیره انجمن بازیافت فرآورده های نفت، گاز و پتروشیمی گفت: ریشهیابی و آسیبشناسی این موضوع از حدود هفت سال پیش در این اتحادیه شکل گرفت. " اختلاط خوراک " یکی از معضلاتی است که همکاران ما را در بخشهای مختلف این صنعت دچار ضایعه کرده، البته اینکه در این صنعت تخلف میشود قابل انکار نیست، اما ابعادی که متخلفان ایجاد می کنند، گریبانگیر واحدهای تولیدی بسیاری شده که میخواهند سالم کار کنند . ریشه یک سری از تخلفها در حمل و نقل روغن کارکرده یا تحت عنوان روغن سوخته وجود دارد که خوراکی برای واحدهای تصفیه دوم است.
وی افزود: مقرر گردید این موضوع به صورت مستقل در یک انجمن بررسی شود که در آینده نه تنها ضایعات و پسماند روغن کارکرده، بلکه ضایعات پتروشیمی هم در زمره فعالیت این انجمن قرار گیرد .
نائب رئیس هیاتمدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآوردههای نفت، گاز و پتروشیمی، با بیان اینکه روغن کارکرده پنجاه سال است که در کشور مورد استفاده قرار میگیرد، اظهار داشت: از زمانی که تصفیهکنندگان به تعداد انگشتان یک دست بودند تا امروز که حدود 180 کارخانه دارای پروانه یا بدون پروانه هستند، نیازمند این خوراک بودند. این خوراک در بعضی قسمتهای دیگر هم مورد استفاده قرار میگرفت که بر اساس موافقت اصولی که به اینها داده شده، خوراک باید به واحدهای تصفیه دوم برسد، نه اینکه در صنایع دیگر استفاده شود.
وی با بیان اینکه جمعآوریکنندگان در این میان باید نظرات و خواستههای دو گروه اتوسرویسکارها و تعویض روغنیها به عنوان فروشنده روغن کارکرده و از طرف دیگر واحدهای تصفیه دوم را تامین کنند، گفت: بازار رقابت شدیدی وجود دارد و اینها برای اینکه خود را در یک نقطه امن قرار دهند، از عدم مراقبت و کنترلها استفاده کردند. برای مثال یک نفر در یک استان، روغن کارکرده یک استان دیگر را میخرید و تحویل واحدها میداد.
نائب رئیس هیاتمدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآوردههای نفت، گاز و پتروشیمی ادامه داد: همین بعد مسافت و تحمیل هزینههای رفتوآمد باعث میشد که اینها در مبدا خرید با یکدیگر دچار رقابت شوند. با افزایش رقابت، کارخانهدار هم که از یک عدد بالاتر برایش نمیصرفد، جمعآوریکنندگان را به این اجبار می رساند که سراغ یک کالای حلشونده ارزانتر بروند و بهترین گزینه هم مادامی که حاملهای انرژی ارزان هستند، گازوئیل است . نود درصد جمعآوریکنندگان تمایل دارند سالم کارکنند و ۱۰ درصد ظاهرا متخلفند، اما وقتی به بازار رقابت کشیده میشود، برای اینکه از بازار حذف نشوند، تن به اختلاط میدهند و یک گناه ناخواسته و اجباری در این زمینه پیش میآید.
گلچین با بیان اینکه وظیفه اتحادیه و انجمن، ساماندهی این جمعآوریکنندگان، مشخص کردن، شناسنامه کردن در بازارشان بوده، گفت: انجمن نه فاکتوری صادر میکند، نه به این فعالان میگوید که با چه قیمتی و به چه کسی بفروشند. تمام بازار و تجارت قدیمشان، برقرار بوده و تنها باید مشخص شود که این کالا باید در یک جا جمع شود، نظارتی به صورت تصادفی بر روی آن وجود داشته باشد و چنانچه تخلفی صورت گیرد، با دو تذکر، در مرحله بعدی به سمت مسائل کیفری و حقوقی خواهند رفت.
وی ادامه داد: ما عاملها را شناسایی و " سامانه ملی پایش و مدیریت روغن های کارکرده " را تشکیل دادیم. ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز هم از یک سال گذشته مطالعات ما را زیر نظر داشتند و نهایتا با این هدف که بخش حاکمیت شرایط بحرانی فعلی را زیر نظر و ساماندهی کند، این سامانه را در اختیار وزارت صمت، گمرک یا وزارت نفت و هر جایی که تمایل دارند از آن استفاده کنند، قرار خواهیم داد. برای اینکه فاکتورها در این سامانه ثبت شده و به سامانه های گمرکی لینک شود. کلیه سازمانها برای آشنا شدن با فرآیندها به این سامانه دسترسی دارند، تا وقتی که به نقطه بلوغ برسد و درآن زمان وظیفه انجمن این است که همه افراد جامانده را ترغیب کند که وارد این سامانه شوند تا تمام حرکات تجاریشان ثبت شود.
عدم سازماندهی واحدهای جمعآوری
در این نشست، فرید جاهد مدیر پروژه این سامانه با تشریح فرآیندی که در " سامانه ملی پایش و مدیریت روغن های کارکرده " رخ میدهد، اظهار کرد: مساله موجود، عدم سازماندهی واحدهای جمعآوری بود. هیچ اطلاعات مستندی وجود نداشت، هیچ اتحادیه و صنفی اینها را قبول نمیکرد، آنها فعالیت زیرزمینی داشتند و با توجه به اینکه علاقهای هم به این کار نداشتند، شناساییشان کار مشکلی بود. به همین دلیل استفاده از سامانه در دستور کار قرار گرفت، زیرا بیشترین میزان شفافیت در آیتی است. هیچ چیزی مانند سامانه نمیتواند کاری کند که دولت بر اطلاعاتی که در سامانه ثبت میشود، وقوف داشته باشد. ضمن اینکه فرآيند طوری طراحی نشود که فعالیت مرتبط با بخش خصوصی با نقص و کندی مواجه شود.
وی با بیان اینکه بر اساس قانون صریح تجارت، استفاده از این سامانه مورد توجه قرار گرفت، گفت: در سامانه دو موضوع برای کنترل دیده شده که شاید از این دو منظر برای دولتیها بیشتر اهمیت داشته باشد. در بخش کنترل تلاش کردیم جلوی هرگونه تخلف که بسترش بهصورت فیزیکی فراهم است، گرفته شود و اینطور نباشد که همین تخلف بهصورت سیستماتیک در سامانه وجود داشته باشد. سامانه، ثبت اطلاعات میکند و فرآیند فیزیکی را نمیتواند کنترل کند. اما در خود سامانه به چند شیوه میتوان این را کنترل کرد.
وی با بیان اینکه ما فشار زیادی به عاملین نیاوردیم، گفت: در وهله اول به ما اعلام کردند کسانی را ثبتنام کنید که نشانی فیزیکی، از جمله کدپستی دارند. بر اساس فرمولی مشخص توسط اعضای کارخانه، استانداردهایی در نظر گرفته شده و فروش عاملان به کارخانهها مشخص شود. بعد از اینکه صحت اطلاعات احراز میشود، کد عاملیت به آنها داده میشود تا بر اساس ناوگانی که معرفی کردند که ممکن است مالک آن باشند یا اجارهای باشد، اقدام به جمعآوری روغن کنند.وی افزود: این روغن باید در " سامانه ملی پایش و مدیریت روغن های کارکرده " ثبت شود. سامانه در وهله اول فاکتور را صادر میکنند و وقتی از صحت اطلاعات درجشده مطمئن شدند، میتوانند شماره سریال هولوگرامی که به آنها داده شده را در سامانه ثبت کنند و هولوگرام را به فاکتور الصاق کنند. این فاکتور هولوگرامدار میتواند توسط نهاد نظارتی مورد کنترل قرار گیرد.