این روزها جنگلهای زاگرس از جمله در استان کهگیلویه و بویراحمد روزگار خوشی ندارند و بهارشان به خزان تبدیل شده است. با یک گشت و گذار در این جنگل‌ها می‌توان پژمردگی و خشک شدن درختان زاگرس را مشاهده کرد که علاوه بر خشکسالی، گرفتار دو آفت کرم برگخوار و پروانه سفید جوانه خوار بلوط شده اند. این دو آفت همچنان می‌تازند و درختان بلوط را ایستاد به نابودی و مرگ می کشانند.
جنگل های استان کهگیلویه و بویراحمد به علت آلودگی شدید وجود این دو بیماری کانون بحران در ایران و زاگرس شده است و با وجود قول رئیس سازمان جنگل‌ها و استاندار کهگیلویه و بویراحمد برای تامین اعتبار جهت مبارزه با این آفات اما هنوز این اعتبار اختصاص نیافته است.
"سعید جاویدبخت"، مدیرکل منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد گفت:متاسفانه این مشکل مربوط به کل زاگرس هست، همه استانهای زاگرس درگیر این دو آفت هستند و نیازمند یک عزم ملی است. این وضعیت برای منطقه زاگرس هست، جنگلهای زاگرس ۱۰ استان درگیر این آفت هستند و به یک عزم جدی و ملی نیاز است.
وی افزود: در این مدت فعالیت های مختلفی ازجمله پیگیری و اعزام تیم‌های مختلف عملیاتی به مناطق بحرانی را انجام دادیم. اولا برگ درختان از بین رفته و درخت خشک نشده و آسیب نمی بیند، با این یک مرحله آفت، درختان از بین نمی رود اما آسیب می بیند و حدود ۶۰هزار هکتار جنگل بلوط دچار آفت شده اند. اقداماتی در زمینه مبارزه با این آفت‌ها انجام شده، اما شیوع این آفت در جنگل های استان گسترده شده و در صورتی که در دو سه سال آینده ادامه پیدا کند منجر به خشک شدن جنگلهای بلوط استان می‌شوند. حدود ۳۵۰هزار هکتار جنگل بلوط استان کهگیلویه و بویراحمد پایش و ارزیابی انجام شده و بالغ بر۲۰هزار هکتار آفت برگخوار بلوط در استان وجود دارد و کانون بحرانی آن در شهرستان باشت با بیش از ۱۵ هزار هکتار است.
مدیرکل منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد خاطرنشان کرد: در سال گذشته حدود چهار میلیارد تومان اعتبار اختصاص یافت و حدود ۷۰۰۰ هکتار مبارزه بیولوژیکی با آفت برگخوار بلوط انجام شده و حدود ۹۰۰۰هکتار آفت جوانه خوار انجام شد اما متاسفانه در سال جاری تاکنون هیچ اعتباری در این زمینه تخصیص نیافته است. کانون اصلی این دو آفت شهرستان باشت است، اما در بخشی از شهرستان کهگیلویه شامل مناطق تنگ هیگون، دشمن زیاری و بخش چاروسا و در بخشی از شهرستان لنده وجود دارد.
سید عیسی حسنی، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان کهگیلویه و بویراحمد طی نامه‌ای به وزیر جهاد کشاورزی نبست به وضعیت جنگلهای این استان هشدار داد.
متن این نامه به شرح زیر است: پروانه سفید برگخوار و کرم جوانه خوار بلوط به دلیل پتانسیل بالای تخمگذاری، نشو و نمای سریع، مقاومت بالا و رژیم تک خواری برگ بلوط مهمترین گونه مهاجم بالفعل جنگلهای استان کهگیلویه و بویراحمد محسوب می شود.بنابر نظر فعالان محیط زیست طوقیان این گونه مهاجم اینکه درختان بلوط را از پا می اندازد مشکلات زیادی هم برای ساکنین ایجاد خواهد کرد و تغییر اکولوژیک و نهایتاً مشکلات دشواری در زندگی مناطق عاری از جنگل و مهاجرت ها را به دنبال خواهد داشت.اگرچه این مهاجرت‌ها به دلیل از بین رفتن رویشگاه ها و مراتع و جنگل‌ها در بخش‌های زیادی از استان جنگلی کهگیلویه و بویراحمد چند سال است شدت گرفته و خیلی از روستاها خیلی از ساکن شدند. بنابراین هشدار داده می شود چنانچه فکر اساسی در این خصوص نشود به دلیل این دو آفت جنگل های استان کهگیلویه و بویراحمد رو به نابودی کامل رفته و نمی توان در جهت بازسازی اکوسیستم منطقه کاری از پیش برد.
"امید سجادیان"، فعال زیست محیطی استان کهگیلویه و بویراحمد گفت: این دو آفت بیشتر در منطقه گرمسیری شامل شهرستان های باشت، بهمئی و کهگیلویه و حتی شهرستان ممسنی استان فارس هم رسیده طغیان کرده و روز به روز هم در حال پیشرفت است و جنگل های بیشتری را درگیر می کند. با وجود اینکه بارها گفتیم که محلول پاشی راه درمان و مبارزه با این آفت نیست اما محلول پاشی شد بدون اینکه تغییری در جهت بهبود وضعیت ایجاد شود و همچنان این دو آفت در حال گسترش است.
سجادیان تصریح کرد: باید اول مسئولان و متولیان امر با دعوت از محققین و دانشگاهیان، دلیل طغیان جمعیت این دو آفت را مشخص کنند، بررسی کنند که چه اتفاقی افتاده، دلیل طغیان گونه چیست؟ به طور کلی وقتی یک گونه طغیان می کند یعنی شرایط محیط به نفعش تغییر کرده که باید این عامل مشخص شود، بعد با کمک متخصص های حوزه‌مختلف روش های بیولوژیک و مبارزه رو مشخص کنند.
دبیر تشکل نهضت سبز زاگرس خاطرنشان کرد: ما در جنگل گونه های زنده مختلفی داریم. سم پاشی و محلول پاشی مخصوص برای کاربرد روی یک گونه خاص به عنوان مثال جهت دفع یک حشره، یک پروانه یا یک بید خاص نیست. این سم روی تمام پولک بالان و البته سایر حشرات بخصوص در مرحله لارو و شفیرگی آنها اثر می گذارد. که باید کارشناسان حوزه های مختلف در قالب تیم های مختلف بررسی کنند، باید هر چه سریعتر این تیم ها تشکیل شود و کار را شروع کنند. تا دلیل طغیان و مشکی که وجود دارد مشخص شود بعد راه مبارزه و درمان پیدا می شود.
سجادیان با بیان اینکه حذف دشمن های طبیعی یک گونه، تغییرات اقیلمی، ضعف درخت، کم بارشی و عوامل دیگر باعث طغیان گونه‌های مهاجم می شود، ادامه داد: هم اکنون آتش سوزی ها، قاچاق چوب، عوامل انسانی، عوامل زیستی چون حشرات، برگ‌خوارها، چوب خوارها، قارچ‌ها، ویروس‌ها و باکتری‌ها، عوامل غیرزیستی شامل آب و هوا، میزان بارندگی، خشکسالی، تغییرات دمایی، وضعیت خاک، کمبود عناصر غذایی در خاک، کاهش رطوبت و فشرده شدن خاک که بر خشکیدگی و آسیب پذیری درختان بلوط نقش دارند. اگر راهی برای کنترل این دو گونه مهاجم پیدا نشود، بخش زیادی از جنگلهای استان کهگیلویه و بویراحمد از بین خواهند رفت. چون درخت به خاطر از بین رفتن برگ‌ها ضعیف می شود و از بین می رود، درخت ضعیف هم آسیب پذیر در مقابل هر بیماری و حادثه ای است.
گفتنی است که جنگلهای زاگرس از لحاظ ارزش اقتصادی، تنوع گونه، زیست محیطی گنجینه ارزشمندی در کشور ایران بخصوص مناطق زاگرس‌نشین کشور محسوب می‌شوند که متاسفانه طی دو دهه گذشته عواملی از جمله آتش سوزی ها، آفات و بیماری‌ها، تغییر اقلیم، خشکسالی‌های پی در پی، قاچاق چوب و بهره‌برداری‌های بی‌رویه جنگل‌نشینان موجب شد که این جنگل‌ها در معرض خطر نابودی قرار بگیرند بنابراین نجات جان جنگلهای بلوط نیازمند اقدام فوری و عزم ملی دستگاه‌های مربوطه است، در صورتی که احیای جنگل‌ها مورد بی‌توجهی قرار گیرد باید در آینده‌ای نه چندان دور شاهد نابودی کامل این گنجینه طبیعی باشیم.
یاد آور می شود که ار مجموع مساحت یک میلیون و ۵۵۵ هزار هکتار استان کهگیلویه و بویراحمد، یک میلیون و ۳۹۵ هزار هکتار جنگل و مرتع است که از این میزان ۸۷۶ هزار هکتار جنگل و ۵۱۹ هزار هکتار مرتع می باشد. این استان نسبت به مساحت بالاترین سرانه جنگل و مرتع کشور را دارد بطوریکه به لحاظ وسعت در بین استانهای کشور رتبه هفتم را داراست. ۲۵ هزار هکتار از جنگلهای بلوط در شهرستان‌های گرمسیری باشت، کهگیلویه و بهمئی دچار آفت پروانه برگ خوار سفید شده اند. میزان ابتلا به این آفت در جنگلهای مناطق سردسیری استان شامل دنا و بویراحمد به بیش از ۳۵ هزار هکتار رسیده است.
